Nói đến dầu mỡ chắc hẳn không ai xa lạ về nguồn nguyên liệu này, vì hầu như trong các món ăn hàng ngày không thể thiếu dầu mỡ. Mặc dầu việc hạn chế sử dụng dầu mỡ được nhiều chuyên gia sức khỏe khuyên, vì quá lạm dụng dầu mỡ sẽ ảnh hưởng xấu đến sức khỏe, lượng dầu mỡ thừa phát sinh sẽ gây ra nhiều vấn đề trong cuộc sống, dễ thấy nhất là việc nhiều chị em nội trợ sử dụng dầu mỡ để chế biến các món ăn, nhưng việc xử lý dầu mỡ thừa sau khi chế biến món ăn lại không đúng cách dẫn đến việc tắc nghẽn đường ống thoát nước dẫn đến việc phải tìm nhiều cách thông tắc bồn rửa bát, xử lý tắc ống thoát nước nhiều lần vừa tốn công sức, mất nhiều thời gian và tốn nhiều chi phí. Hay việc dầu mỡ bốc hơi bám dính vào các vật dụng trong nhà bếp gây ra các vết bẩn nhơ nhớp, mất vệ sinh… và còn nhiều vấn đề khác nữa nhưng nguy hại nhất đó là lượng dầu mỡ thừa xử lý không đúng cách, ngấm vào trong lòng đất sẽ làm ô nhiễm nguồn nước sinh hoạt. Vì thế nên việc thay đổi tập quán ăn uống hạn chế sử dụng nhiều dầu mỡ đã góp phần làm giảm lượng sản xuất và sử dụng nguồn nguyên liệu này.
Nguồn gốc xuất xứ của dầu mỡ?
Dầu mỡ từ động vật và thực vật đã được sử dụng trong sản xuất cũng như trong đời sống từ rất lâu, đây cũng chính là một nguồn cung cấp năng lượng lớn. Dầu mỡ được dùng rất phổ biến trong quá trình nấu nướng hằng ngày, xuất phát từ văn hóa cổ đại, như Trung quốc, Ai cập, Hy lạp – La mã cổ xưa. Cho đến ngày nay, việc sử dụng dầu mỡ trong quá trình chế biến thức ăn vẫn đóng một vai trò hết sức quan trọng.
Dầu mỡ được biết đến đầu tiên có lẽ từ đế chế Ai cập (năm 1400 trước CN), ngoài phục vụ cho ăn uống, việc sản xuất xà phòng từ dầu mỡ cũng đã được ứng dụng. Ánh sáng ban đêm của người cổ đại cũng được tạo ra từ mỡ động vật chứa trong lọ và một ống sứa được sử dụng như bấc đèn ngày nay. Người La Mã xưa cũng đã biết chế tạo nến từ mỡ động vật trộn với sáp ong.
Có rất nhiều thực vật cũng được sử dụng làm nguồn cung cấp dầu:
Dầu olive có nguồn gốc từ vùng Địa Trung Hải, hạt cải dầu được sử dụng phổ biến ở Châu Âu, dầu mè ở Ấn độ và đặc biệt, Trung quốc là quốc gia biết sử dụng dầu sớm nhất; cho đến ngày nay, dầu đậu nành vẫn được ưa chuộng ở nước này. Hiện nay, có rất nhiều loại động thực vật cho dầu mỡ đã được khai thác, mỡ không chỉ thu được từ các động vật chủ yếu như heo, bò, cừu mà mỡ từ động vật biển cũng được quan tâm. Song song với quá trình sử dụng dầu mỡ, công nghệ chế biến dầu cũng rất phát triển: từ khâu chiết tách thu dầu mỡ đến kỹ thuật tinh luyện giúp dầu mỡ có chất lượng cao hơn. Tuy nhiên, bước ngoặt lớn giúp nền công nghiệp chế biến dầu mỡ phát triển gắn liền với việc ứng dụng máy nghiền ép dầu dạng con lăn của Smeaton vào năm 1752.
Tiếp theo đó, công nghệ chiết tách dầu có kết hợp chưng sấy cũng bước đầu được nghiên cứu trong những năm 1795 (Brahma), 1800 (Neubauer), 1891 (Montgolfier). Deiss (1855) đã thử nghiệm trích ly dầu thành công từ dung môi là CS2, sau đó Irvine, Richardson và Lundy (1864) đã đưa ra phát minh cho việc sử dụng dung môi trích ly dầu là hydrocarbon và hiện vẫn còn được áp dụng. Cùng với công nghệ chiết tách dầu, công nghệ tinh luyện dầu mỡ cũng được phát triển song song. Thêm vào đó, các phương pháp kiểm định và đánh giá chất lượng của dầu mỡ cũng được nghiên cứu và ứng dụng: khái niệm về chỉ số acid (Merz, 1879), chỉ số xà phòng hóa (Koettstorfer, 1879), chỉ số iod (Huebl, 1879); việc ứng dụng phương pháp sắc ký trong xác định giá trị dầu mỡ cũng đã được ứng dụng từ năm 1906 (Tswett, sắc ký cột) và phát triển dần.
Bài viết trên đây giúp bạn biết được nguồn gốc xuất xứ của dầu mỡ bắt nguồn từ đâu, qua đó giúp bạn hiểu rỏ hơn về nguồn nguyên liệu mà bạn đang sử dụng hàng ngày. Còn nhiều điều thú vị về dầu mỡ nữa Ana chia sẽ đến bạn ở những bài viết sau.